Plantages Mariënburg en Katwijk

Hallo allemaal!

Terwijl de regen met bakken de lucht uitkomt zal ik het één en ander vertellen over twee plantages die wij op eigen gelegenheid bezocht hebben. Als eerste Mariënburg. We werden rondgeleid door een Javaanse oud-medewerker, de 73 jarige Toekijan Soekardi. Een zeer gedreven en hartelijke man. Mariënburg is een voormalige suikerrietplantage, -fabriek en kampong (vanaf 1745). De plantage bestond uit 8000 hectare suikerriet. De Javanen werden indertijd door de Nederlanders als contractarbeiders naar Suriname gehaald om op de plantage te werken. Na de afschaffing van de slavernij op 1 juli 1863 waren er mensen nodig om het werk van de slaven over te nemen. De arbeiders en hun gezinnen mochten gratis op de kampong wonen. De fabriek produceerde naast rietsuiker ook melasse als basis voor Mariënburg Rum. Meneer Soekardi heeft er heel lang gewerkt en omdat hij het hele proces van begin tot einde kende werd hij uiteindelijk supervisor over het inkoken van het rietsuiker sap. Vol trost liet hij ons een boekje met foto's zien waar hij in zijn jonge jaren ook op stond. Hij sprak ons aan met 'meneer Jan' en 'mevrouw Wilma' maar volgens de gewoonte daar was ik eigenlijk 'mevrouw Jan'. In 1986 werd de fabriek gesloten. Het vervallen fabrieksterrein -fabriekshallen en machines- is nu een trekpleister voor toeristen. Meneer Soekardi betreurt het dat Suriname onafhankelijk is geworden omdat het alleen maar bergafwaarts is gegaan met het land. 'En wie halen we erbij als wijzelf niet genoeg kennis is huis hebben? De Nederlanders". Meneer Soekardi is nog nooit in Nederland geweest, daar heeft hij geen behoefte aan. Hij zou alleen wel heel graag een aquaduct in het echt willen zien, dit vindt hij zo bijzonder!
Het bezoek aan Mariënburg was zeer boeiend, mede dankzij de innemende meneer Soekardi en zijn enthousiaste manier van vertellen.
Hij vond het heel leuk om foto's van ons te maken op plekken die hij aanwees en hij zei dan hoe wij moesten staan of lopen. Zijn twee schattige hondjes en een hondje van zijn buren volgden ons de hele rondleiding. Eén kreeg het op een gegeven moment erg warm (en dat was het ook) en ging onder een machine in een plas water liggen om af te koelen. Na een hartelijk afscheid aten we onze lunch in het nabijgelegen restaurantje Mariënburg.
We vervolgden onze weg en kwamen aan bij Katwijk. We hadden geen afspraak gemaakt maar de Hindoestaanse manager was zo vriendelijk ons toch een rondleiding te geven. Van oudsher wordt hier koffie verbouwd: Arabica en Robusta. De koffiebonen worden in de eigen branderij verwerkt en het eindproduct wordt op de lokale markt verkocht als de bekende geheel biologische Katwijk Koffie. Hoewel de plantage dus nog volop in bedrijf is, is alles oud en verwaarloost. De manager kwam als kind al op de plantage en herinnerd zich de logeerpartijen in het grote huis van de eigenaar nog goed. Nu is het zo vervallen dat we er geen kijkje in konden nemen door instortgevaar. De huidige eigenaar heeft echter wel plannen om het huis opnieuw op te bouwen en er een gastenverblijf van te maken. Na een kijkje op de plantage kregen we uitleg over het verwerkingsproces, waar welke machine voor diende.
Er waren net twee nieuwe machientjes uit India gekomen en die waren ze aan het proberen. De manager vertelde dat er momenteel maar 4 mannen in dienst zijn en dat het moeilijk is om mensen te krijgen voor het werk zware werk op de plantage. In de zon, gevaar van giftige slangen, insecten enz.
Tot slot kregen we een kopje koffie, dat was echt lekker!
Ook de Hindoestanen zijn vroeger door de Nederlanders uit India gehaald om als contractarbeiders te werken. Dit waren mensen uit verschillende kaste. In het begin werd dit ook hier nog in stand gehouden maar langzamerhand is het hele kaste verschil verdwenen.
En dat is maar goed ook. Iemand van de laagste kaste (een onaanraakbare) in India komt daar nooit uit en zal altijd bijvoorbeeld straatveger blijven. Hier hebben ze de kans om hogerop te komen, te studeren, een goede baan. En dan te bedenken dat in India iemand van een hogere kaste nooit uit een kopje zou drinken waar een 'onaanraakbare' uit gedronken heeft, zelfs al is het afgewassen!
Ook plantage Katwijk is zeker een bezoek waard. En, we hebben voor het eerst een cashewnotenboom gezien!

Genoeg voor vandaag, we gaan zo een broodje eten.
Het regent trouwens nog steeds heel erg...maar wij zitten gelukkig lekker droog.

Liefs van ons.